Có được khởi kiện đòi lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không?

Có được khởi kiện đòi lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không?

Thực tiễn có trường hợp người khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết buộc người khác được cho là đang cầm giữ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của mình hoặc của hộ gia đình hoặc của người để lại di sản thừa kế cho mình phải trả lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Vấn đề này các Tòa án còn chưa thống nhất cách giải quyết. Có Tòa án thụ lý và giải quyết chấp nhận hoặc không chấp nhận yêu cầu đòi lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Có Tòa án không thụ lý và trả lại đơn khởi kiện hoặc nếu đã thụ lý thì đình chỉ việc giải quyết vụ án và trả lại đơn khởi kiện, với lập luận rằng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không phải là tài sản mà chỉ là quyết định hành chính, là chứng thư pháp lý thể hiện quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà, tài sản gắn liền với đất; do vậy yêu cầu đòi lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án. 

Dưới đây là một số phân tích về vấn đề này:

Theo Điều 105 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về tài sản như sau :

“1. Tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản; 2. Tài sản bao gồm bất động sản và động sản. Bất động sản và động sản có thể là tài sản hiện có và tài sản hình thành trong tương lai”.

Tại Điều 115 Bộ luật Dân 2015 quy định về quyền tài sản như sau:

“Quyền tài sản là quyền trị giá được bằng tiền, bao gồm quyền tài sản đối với đối tượng quyền sở hữu trí tuệ, quyền sử dụng đất và các quyền tài sản khác”;

Tại khoản 16 Điều 3 Luật Đất đai 2013 quy định: “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất”.

Còn theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Luật Tố tụng hành chính năm 2015 thì quyết định hành chính là “Quyết định hành chính là văn bản do cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức được giao thực hiện quản lý hành chính nhà nước ban hành hoặc người có tham quyền trong cơ quan, tổ chức đó ban hành quyết định về vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể ”. Như vậy, đối chiếu các quy định nêu trên, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không phải là tài sản mà là quyết định hành chính.

Theo quy định tại các Điều 166; Điều 167; Điều 168 Bộ luật dân sự thì chỉ quy định về quyền đòi lại tài sản, chứ không quy định quyền đòi lại “quyền tài sản”. Căn cứ công văn số 141/TANDTC-KHXX ngày 21/9/2011 của Tòa án nhân dân Tối cao hướng dẫn thẩm quyền giải quyết các yêu cầu trả lại giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản thì việc yêu cầu đòi lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không thuộc thẩm quyền của Tòa án mà thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực đất đai.

Như đã phân tích trên, do Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không phải là tài sản, mà chỉ là chứng thư pháp lý thể hiện quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà, tài sản gắn liền với đất (quyết định hành chính). Do đó, không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án khi có tranh chấp đòi trả giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Vì vậy, Tòa án cấp sơ thẩm sẽ không thụ lý giải quyết là theo quy định của điểm k, khoản 1 Điều 99 Luật đất đai năm 2013 và Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ; Điều 10 Thông tư số 24/2014/TT-BTNMT ngày 19/5/2014 của Bộ tài nguyên và Môi trường.

Kết luận: trong trường hợp người khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết buộc người được cho là đang chiếm giữ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của mình/của hộ gia đình/của người để lại di sản thừa kế cho mình phải trả lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Giải pháp pháp lý: Trường hợp này, Tòa án không thụ lý và trả lại đơn khởi kiện cho người khởi kiện. Nếu đã thụ lý thì Tòa án đình chỉ việc giải quyết vụ án và trả lại đơn khởi kiện với lý do vụ việc không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.

Trên đây là phần ý kiến của Công  ty Luật TNHH THÀNH & Luật sư về "Có được khởi kiện đòi lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không?", bạn đọc cần tư vấn kỹ hơn về vấn đề này vui lòng đến trực tiếp công ty tại địa chỉ: 106 Tên Lửa, Phường Bình Trị Đông B, Quận Bình Tân, TP. HCM hoặc liên hệ hotline: 0914 307 992 – 0564 992 992 để được tư vấn đầy đủ, kịp thời và chính xác nhất.

Trân trọng & cảm ơn!