Mới đây, khi thảo luận tại tổ về dự thảo nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai, đại biểu Nguyễn Văn Lợi - Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM - phân tích:
"Nói Nhà nước quản lý nhưng thực ra đất đai dòng họ, dòng tộc người ta để lại. Người dân nói nộp tiền (sử dụng đất) như hiện nay như đi mua đất của chính mình" (khi chuyển mục đích sang đất ở)".
Thạc sĩ Ngô Gia Hoàng - Trường đại học Luật TP.HCM - đã gửi đến Tuổi Trẻ Online bài viết phân tích vấn đề này và gợi mở thêm những giải pháp.
Việc chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở là nhu cầu của nhiều hộ gia đình, cá nhân.
Theo Luật Đất đai 2024, khoản tiền sử dụng đất mà người dân phải nộp khi chuyển từ đất nông nghiệp sang đất ở được tính bằng phần chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp theo bảng giá đất tại thời điểm chuyển mục đích.
Do giá đất ở trong bảng giá đất được nhiều địa phương điều chỉnh theo hướng tiệm cận với giá thị trường, trong khi giá đất nông nghiệp vẫn giữ ở mức thấp, nên khoản chênh lệch phải nộp thường rất lớn.
Thời gian qua, nhiều trường hợp khi chuyển mục đích phải nộp từ vài trăm triệu đến cả tỉ đồng tiền sử dụng đất. Điều này vượt xa khả năng tài chính của phần lớn hộ gia đình, cá nhân.
Mặt khác, chính sách thu tiền sử dụng đất đối với trường hợp xin chuyển mục đích trên thửa đất đang sử dụng hợp pháp (đã có giấy chứng nhận) và trường hợp được công nhận quyền sử dụng đất lần đầu cũng còn chưa hợp lý.
Chẳng hạn, khi cấp giấy chứng nhận lần đầu cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất có vi phạm trước ngày 1-7-2014, tiền sử dụng đất được tính theo thời điểm bắt đầu sử dụng và theo tỉ lệ (10% - 80%) trên giá đất trong bảng giá đất (Điều 11 Nghị định 103/2024/NĐ-CP).
Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất trước ngày 1-7-2014 cũng được công nhận theo mục đích đang sử dụng và nộp tiền sử dụng đất tương tự trường hợp chuyển mục đích hợp pháp.
Cách quy định này dễ tạo cảm giác thiếu công bằng: người từng vi phạm chỉ nộp 10 - 80% giá đất tùy thời điểm, trong khi người tuân thủ pháp luật khi xin chuyển mục đích lại phải nộp đủ 100% phần chênh lệch.
Hoặc người sử dụng đất sai mục đích khi được công nhận mà chỉ phải nộp như trường hợp chuyển mục đích hợp pháp thì không khác gì đặt họ ngang hàng với người làm đúng ngay từ đầu.
Nhiều đại biểu Quốc hội và chuyên gia đã chỉ ra rằng cơ chế tiền sử dụng đất hiện nay đang tác động, đánh mạnh vào các hộ dân có nhu cầu ở thực, thay vì hạn chế hoạt động đầu cơ. Với những gia đình sử dụng đất ổn định, sinh sống lâu dài, khoản nghĩa vụ quá lớn, không phản ánh đúng bản chất sử dụng đất phục vụ nhu cầu an cư.
Thiết nghĩ, nghĩa vụ tài chính phải nộp khi chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp cần được xem xét là "bộ lọc".
Nguồn tuoitre.vn
Bạn đọc cần tư vấn về các vấn đề liên quan và tìm kiếm Luật sư giỏi vui lòng đến trực tiếp Công ty Luật TNHH THÀNH & LUẬT SƯ tại địa chỉ: 106 Tên Lửa, phường An Lạc, TP. HCM hoặc liên hệ hotline: 0914 307 992 – 0564 992 992 để được tư vấn đầy đủ, kịp thời và chính xác nhất.
Trân trọng !